۱۰ اصل برای اقتصاد مرفه
اصول بنیادین که چارچوب اقتصادی آینده ایران را شکل می‌دهند و مبنای استراتژی بازسازی اقتصادی پس از جمهوری اسلامی خواهند بود
پروژه شکوفایی ایران (IPP) حول ده اصل برای یک اقتصاد مرفه در ایران سازماندهی شده است. این اصول نشان‌دهنده اهدافی هستند که در شروع این پروژه تعیین شده‌اند. امید ما این است که شما چشم‌انداز ما برای ایران آینده را که نماینده شهروندان خود است و از آنها حمایت می‌کند را به اشتراک بگذارید؛ فرصتی که به آنها امکان موفقیت و همچنین احیای جامعه مدنی خود را می‌دهد.
"ما به جای صرفاً صحبت و فلسفه‌بافی درباره مشکلات اقتصادی ایران، راه‌حل‌های ملموس و قابل اجرا ارائه می‌دهیم."
— رضا پهلوی
سیاست اقتصادی باید به شهروندان اعتماد کند تا بر اساس منافع خود تصمیم بگیرند
در یک اقتصاد آزاد، شهروندان باید آزاد باشند تا براساس منافع و ترجیحات شخصی خود تصمیم‌گیری کنند. این اصل بر پایه این باور است که افراد معمولاً بهترین قضاوت را در مورد آنچه برای خودشان و خانواده‌هایشان مناسب است، دارند.
در ایران پس از جمهوری اسلامی، این به معنای کاهش کنترل‌های دولتی بر تصمیمات اقتصادی روزمره و اجازه دادن به بازار برای هدایت تخصیص منابع است. دولت باید نقش تسهیل‌کننده را ایفا کند، نه اینکه برنامه‌ریز مرکزی باشد.
مزایای کلیدی:
- افزایش کارایی اقتصادی از طریق تصمیم‌گیری غیرمتمرکز
- تقویت نوآوری و کارآفرینی با کاهش موانع نظارتی
- افزایش رفاه مصرف‌کننده از طریق انتخاب‌های گسترده‌تر
- کاهش فساد با محدود کردن کنترل‌های اقتصادی دولتی
دولت باید فرصت‌هایی برای شکوفایی همه شهروندان ایجاد کند
یک دولت مؤثر نقش مهمی در ایجاد شرایطی دارد که به همه شهروندان امکان پیشرفت و شکوفایی می‌دهد. این شامل تأمین کالاهای عمومی ضروری، حفظ حاکمیت قانون، و اطمینان از وجود فرصت‌های برابر برای همه است.
نظام اقتصادی آینده ایران باید از انباشت ثروت در دست عده‌ای معدود جلوگیری کند و اطمینان حاصل کند که رشد اقتصادی منافعی برای همه اقشار جامعه به همراه دارد. این به معنای ایجاد فضایی رقابتی و عادلانه است که در آن استعدادها و نوآوری‌ها بتوانند شکوفا شوند.
مزایای کلیدی:
- رشد اقتصادی فراگیر و پایدار
- کاهش نابرابری و افزایش تحرک اجتماعی
- بهبود سرمایه انسانی از طریق سرمایه‌گذاری در آموزش و بهداشت
- محیط کسب و کار متنوع‌تر و پویاتر
سیاست‌ها باید با تقویت مسئولیت‌پذیری شخصی و نوآوری، افراد را توانمند سازند
سیستم اقتصادی مناسب باید مسئولیت‌پذیری فردی و نوآوری را تشویق کند. اقتصاد ایران پس از جمهوری اسلامی باید سیستمی باشد که در آن افراد برای ایده‌ها و تلاش‌های خود پاداش دریافت کنند و آزاد باشند تا راه‌حل‌های خلاقانه برای مشکلات ارائه دهند.
این نوع از توانمندسازی فردی نیازمند محیطی است که ریسک‌پذیری مسئولانه را تشویق کند، شکست را به عنوان بخشی از فرآیند یادگیری بپذیرد، و موفقیت را جشن بگیرد. سیاست‌های دولتی باید به جای ایجاد وابستگی، استقلال و خوداتکایی را پرورش دهند.
مزایای کلیدی:
- افزایش کارآفرینی و نوآوری
- پرورش فرهنگ خلاقیت و حل مسئله
- افزایش پویایی و انعطاف‌پذیری اقتصادی
- ایجاد راه‌حل‌های بازارمحور برای چالش‌های اجتماعی
اقتصاد پویا به احترام به مالکیت خصوصی و حفاظت از آن در برابر دخالت بستگی دارد
حقوق مالکیت مطمئن و قابل اجرا سنگ بنای هر اقتصاد موفق است. ایران بعد از جمهوری اسلامی نیاز به چارچوب حقوقی قوی دارد که از حقوق مالکیت خصوصی محافظت کند و امنیت سرمایه‌گذاری را تضمین نماید.
این اصل شامل محافظت از دارایی‌های فیزیکی و همچنین مالکیت معنوی است. همچنین به معنای داشتن سیستم قضایی مستقل و بی‌طرف است که می‌تواند قراردادها را اجرا کند و اختلافات را حل کند. مصادره اموال توسط دولت‌های پیشین ایران یک مانع اصلی برای توسعه اقتصادی بوده است.
مزایای کلیدی:
- افزایش سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی
- کاهش ریسک و عدم اطمینان برای کسب و کارها
- تشویق سرمایه‌گذاری خارجی
- بهبود کارایی در تخصیص منابع
مکانیسم‌های بازار باید هر زمان که ممکن است، تعاملات اقتصادی بین شهروندان را هدایت کنند
بازارهای آزاد و رقابتی به طور کلی موثرترین مکانیسم برای تخصیص منابع و تعیین قیمت‌ها هستند. اقتصاد ایران آینده باید تا حد امکان از مکانیسم‌های بازار استفاده کند، با نظارت مناسب برای اطمینان از رقابت منصفانه و جلوگیری از سوءاستفاده از قدرت بازار.
به جای کنترل قیمت‌ها و سهمیه‌بندی که اغلب منجر به کمبود، بازارهای سیاه و فساد می‌شود، ایران باید به بازارها اجازه دهد تا نقش خود را در تعیین قیمت‌ها و هدایت رفتار اقتصادی ایفا کنند. این رویکرد در تضاد مستقیم با سیاست‌های دولتی جمهوری اسلامی است.
مزایای کلیدی:
- تخصیص کارآمدتر منابع
- کاهش فساد و رانت‌خواری مرتبط با کنترل‌های دولتی
- پاسخگویی بیشتر به ترجیحات مصرف‌کننده
- سیگنال‌های قیمت دقیق‌تر برای هدایت تصمیمات سرمایه‌گذاری
دولت باید با تضمین امنیت سرمایه‌گذاری و ایجاد محیطی مناسب برای کسب و کار، موانع را برطرف کند
کارآفرینان و بخش خصوصی موتور رشد اقتصادی و نوآوری هستند. ایران پس از جمهوری اسلامی باید محیطی ایجاد کند که در آن کارآفرینان داخلی بتوانند بدون موانع بوروکراتیک غیرضروری شکوفا شوند.
این شامل ساده‌سازی فرآیند شروع و اداره کسب و کار، کاهش بار مالیاتی و نظارتی غیرضروری، و مهمتر از همه، ایجاد محیطی قابل پیش‌بینی و باثبات است که در آن کسب و کارها بتوانند برنامه‌ریزی بلندمدت داشته باشند.
مزایای کلیدی:
- افزایش ایجاد شغل و رشد اقتصادی
- تقویت رقابت و نوآوری
- تنوع‌بخشی به اقتصاد فراتر از وابستگی به نفت
- کاهش فرار مغزها با ایجاد فرصت برای کارآفرینان و متخصصان داخلی
کنترل تورم نیازمند انضباط مالی و ایجاد بانک مرکزی مستقل است
ثبات پولی و کنترل تورم برای یک اقتصاد سالم ضروری است. ایران تحت جمهوری اسلامی با تورم شدید و بی‌ثباتی مزمن پولی مواجه بوده است که باعث فرسایش پس‌اندازها، اختلال در فعالیت‌های اقتصادی و افزایش نابرابری شده است.
یک بانک مرکزی مستقل با تمرکز اصلی بر ثبات قیمت‌ها، همراه با مدیریت مالی مسئولانه توسط دولت، برای دستیابی به یک محیط اقتصادی پایدار ضروری است. این به معنای اتخاذ سیاست‌های پولی مستقل از فشارهای سیاسی کوتاه‌مدت و پرهیز از تأمین مالی کسری بودجه از طریق چاپ پول است.
مزایای کلیدی:
- حفظ ارزش پس‌اندازها و مستمری‌ها
- محیط پایدارتر برای برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری کسب و کار
- تقویت اعتماد به پول ملی
- بهبود تخصیص سرمایه با کاهش تحریف سیگنال‌های قیمت
موانع مشارکت زنان در بازار کار باید حذف شود
مشارکت کامل زنان در اقتصاد نه تنها یک حق اساسی، بلکه یک ضرورت اقتصادی است. جمهوری اسلامی با تحمیل محدودیت‌های قانونی و فرهنگی بر زنان، در واقع نیمی از استعدادهای بالقوه ایران را سرکوب کرده است.
ایران آینده باید تمام موانع حقوقی، نهادی و اجتماعی مشارکت کامل زنان در بازار کار را از بین ببرد. این شامل تضمین حقوق برابر، فرصت‌های آموزشی یکسان، و سیاست‌هایی است که تعادل کار-زندگی را برای همه امکان‌پذیر می‌سازد.
مزایای کلیدی:
- افزایش قابل توجه تولید ناخالص داخلی و بهره‌وری اقتصادی
- تنوع بیشتر مهارت‌ها و دیدگاه‌ها در نیروی کار
- بهبود درآمد خانوار و کاهش فقر
- افزایش نوآوری و کارآفرینی
بهره‌وری، که با تقویت سرمایه انسانی و پذیرش فناوری هدایت می‌شود، باید محرک رشد اقتصادی باشد
در دنیای رقابتی امروز، بهره‌وری است که تفاوت بین اقتصادهای پیشرو و عقب‌مانده را تعیین می‌کند. ایران با داشتن جمعیت جوان و تحصیل‌کرده، پتانسیل زیادی برای افزایش بهره‌وری دارد که می‌تواند محرک رشد اقتصادی پایدار باشد.
این افزایش بهره‌وری نیازمند سرمایه‌گذاری مداوم در آموزش و پرورش، ارتقای مهارت‌ها، تحقیق و توسعه، و پذیرش فناوری‌های جدید است. همچنین به معنای ایجاد محیطی است که نوآوری را تشویق می‌کند و به شرکت‌ها انگیزه می‌دهد تا روش‌های تولید خود را بهینه کنند.
مزایای کلیدی:
- رشد اقتصادی پایدار بدون اتکا به استخراج منابع طبیعی
- افزایش دستمزدهای واقعی و استانداردهای زندگی
- رقابت‌پذیری بیشتر در بازارهای جهانی
- ایجاد مشاغل با ارزش افزوده بالاتر
ایران باید به اقتصاد جهانی بپیوندد و شرایطی را ایجاد کند که سرمایه‌گذاری خارجی را جذب کند
در دنیای به هم پیوسته امروز، هیچ کشوری نمی‌تواند در انزوا شکوفا شود. ایران با موقعیت جغرافیایی استراتژیک، منابع طبیعی فراوان و نیروی کار تحصیل‌کرده، پتانسیل زیادی برای ادغام در اقتصاد جهانی و جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی دارد.
این ادغام نیازمند نرمال‌سازی روابط با جامعه بین‌المللی، پذیرش استانداردها و نهادهای بین‌المللی، و ایجاد محیطی است که سرمایه‌گذاران خارجی در آن احساس امنیت کنند. همچنین نیازمند سیاست تجاری باز است که ادغام ایران در زنجیره‌های ارزش جهانی را تسهیل کند.
مزایای کلیدی:
- دسترسی به سرمایه، فناوری و بازارهای جهانی
- انتقال دانش و مهارت از شرکت‌های بین‌المللی
- افزایش رقابت که منجر به بهبود کیفیت و کاهش قیمت‌ها برای مصرف‌کنندگان می‌شود
- ایجاد فرصت‌های شغلی جدید در بخش‌های مرتبط با تجارت
چارچوب‌های اجرایی بین‌المللی
پروتکل‌ها، سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی موجود که چارچوبی برای ورود فوری و موثر ایران به بازار جهانی فراهم می‌کنند:
گروه ویژه اقدام مالی (FATF)
نهاد بین‌المللی که استانداردهایی برای مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم تنظیم می‌کند.
مشارکت بین‌المللی بودجه (IBP)
سازمانی که شفافیت بودجه، مشارکت عمومی در بودجه و نظارت را ترویج می‌دهد.
سازمان بین‌المللی کار (ILO)
آژانس سازمان ملل متحد که استانداردهای کار، سیاست‌ها و برنامه‌هایی برای ترویج کار شایسته را تدوین می‌کند.
آژانس تضمین سرمایه‌گذاری چندجانبه (MIGA)
عضو گروه بانک جهانی که بیمه ریسک سیاسی را برای سرمایه‌گذاران و وام‌دهندگان ارائه می‌دهد.
موسسه داوری استکهلم
یک نهاد داوری برجسته که خدمات حل اختلاف را برای اختلافات تجاری بین‌المللی ارائه می‌دهد.
ایران آینده نیاز به اقتصاد قدرتمند دارد
برای بازسازی اقتصاد ایران و احیای رفاه و رونق، ایران لازم نیست چرخ را از نو اختراع کند، اما باید از اصول اقتصادی که به سایر کشورها و مناطق کمک کرده تا تجدید حیات اقتصادی کسب کنند، پیروی کند.